برنامه ریزی درسی

برنامه ریزی حرکتی هوشمندانه, منطقی و گامی برای رسیدن به اهداف از پیش تعیین شده است. انجام دادن به موقع کارها و بها دادن به وقت و کار نیز نتایج برنامه ریزی است. برخی از فواید برنامه ریزی

1)ایجاد آرامش: داشتن برنامه و اطمینان از این که می توانید همه درس ها را در زمان لازم مطالعه کنید سبب ایجاد آرامش می شود. 2)نظم و تعادل: مطالعه از روی برنامه موجب ایجاد تعادل در مطالعه تمامی درس ها می شود. اگر بدون برنامه ریزی و صرفا به میل خود مطالعه کنید, ممکن است به صورت ناخودآگاه بعضی از دروس را که به آن ها علاقه بیشتری دارید چندین بار مطالعه کنید ولی در عوض بعضی از دروس را بسیار کم و یا فراموش کنید. 3)ایجاد بازتاب شرطی: مطالعه یک درس در ساعتهای معین در روز سبب شرطی شدن ذهن نسبت به آن موضوع شده و یادگیری را آسانتر و پایدارتر می سازد. 4)افزایش تمرکز: مطالعه از روی برنامه سبب کاهش پرش ذهن در هنگام مطالعه و ایجاد تمرکز بیشتر می شود. 5) عادت مطالعه را افزایش می دهد.  نمونه ای از جدول برنامه ریزی هفتگی: 6)موجب صرفه جویی در وقت و استفاده بیشتر از زمان می شود. 7)امیداواری بیشتر به آینده را تامین می کند. 8)اضطراب و نگرانی از امتحان را حتی در شب کنکور کاهش می دهد. 9)حافظه را به مرور زمان فعال و شکوفا می کند. 10)موجب تقویت اراده و اعتماد به نفس در فرد می شود. اصول برنامه ریزی : 1)واحد برنامه ریزی : مناسب ترین واحد زمانی برای برنامه ریزی یک هفته است. چون در طول یک هفته با ارزیابی به نقاط ضعف و قوت خود در برنامه ریزی پی خواهید برد. در ضمن می توانید میانگین ساعت مطالعه خود را در یک روز بیابید. 2) هر نفر یک برنامه: با توجه به تفاوت های فردی دانش آموزان, از نظر بهره هوشی , پایه درسی, شرایط و امکانات , عادتهای مطالعه و ... ضروری است برنامه هر نفر با رعایت اصول و قواعد که ثابت هستند, با دیگران متفاوت باشد. بهترین برنامه آن است که هر کس خودش منطبق با ویژگی های خود برنامه اش را تنظیم کند.بدیهی است مشورت با کسی که علاوه بر تخصص در برنامه ریزی از روحیه شما نیز آگاهی دارد, می تواند کمک خوبی باشد. 3) مطالعه درس هر روز, همان روز: سعی کنید حتما درس داده شده در مدرسه را همان روز مطالعه کنید چون علاوه بر یادگیری آسانتر و صرفه جویی در وقت, طبق اصول یادگیری در به خاطرسپردن مطالب برای زمان طولانی تر در ذهن , موثر تر است. 4)تقسیم بندی ساعت مطالعه: مغز انسان مطالبی که در ابتدا و انتهای زمان مطالعه می خواند ساده تر و سریع تر یادآوری می کند, مثلا اگر چهار ساعت بدون خستگی مطالعه می کنید فقط دو زمان بیشترین یادگیری را ایجاد کرده اید, اما با تقسیم کردن این زمان به واحدهای کوچکتر شرایط بیشتری برای یادگیری فراهم خواهد شد. بهترین واحد مطالعه را 75 دقیقه در نظر بگیرید (یک ساعت مطالعه و 15 دقیقه استراحت ذهن) و این به شما کمک می کند یک آهنگ فکری مناسبی داشته باشید. 5)انعطاف پذیری: شاید عمده ترین دلیل اجرایی نشدن برنامه ها, عدم انعطاف پذیری آن ها باشد. پیشنهاد می شود در برنامه ریزی 10/1 از کل ساعت های مطالعه در یک هفته را "آزاد" در نظر بگیرید تا در صورتی که به هر دلیلی نتوانستید یکی از زنگ های برنامه ریزی شده را مطالعه کنید آن را در زنگ های "آزاد" بتوانید جبران کنید. در زمانی هم که تمام زنگ های مطالعه را اجرا نمودید, انتخاب این که در زنگ های "آزاد" چه فعالیتی را انجام دهید به عهده خودتان است یا به تفریح و استراحت خواهید پرداخت و یا دروسی را که ضعیف تر هستید مرور خواهید کرد. 6)شادابی و نشاط: در برنامه ریزی حتما فرصتی را برای تفریح و انجام کارهای مورد علاقه اختصاص دهید. ممکن است بعضی از دانش آموزان (خصوصا کنکوری ها) به دلیل شور و شوق فراوان توجهی به این موضوع نداشته باشند ولی تجربیات بیانگر آن است تمامی داوطلبان کنکور که در اواسط سال از بی حوصلگی و بی انگیزه ای خود گلایه می کنند, بیشترین آنها کسانی هستند که به نشاط روحی خود اهمیت نمی دادند. پس تفریح سالم و ایجاد نشاط روحی را حق خود بدانید و از آن لذت ببرید. 7) جمع بندی و مرور هفتگی: مرور به موقع و صحیح از مهم ترین عوامل در یادآوری مطالب است. بنابراین در انتهای هر هفته یک بار همه مطالب مطالعه شده در طول هفته را در ذهن مجدد مرور کنید و اگر در مطالعه مطلبی با اشکال مواجه بودید آن را با دقت بیشتری بخوانید. 8)ایجاد بازتابهای شرطی: وقتی در برنامه ریزی, درسی را در ساعت معین مطالعه می کنید پس از 21 روز ذهن شما نسبت به آن موضوع شرطی شده و در آن ساعت موضوع مورد نظر را بهتر یاد می گیرید مثلا اگر هر روز ساعت 15 تا 16 درس ریاضی یا علوم مطالعه کرده اید پس از سه هفته در ساعت 15 مغز شما دارای آماده گی و قدرت تجزیه و تحلیل بیشتری را نسبت به آن درس دارد و یادگیری را و آسان تر و لذت بخش تر می کند. 9)ترتیب مطالعه دروس: رعایت دو نکته ضروری است: الف-درس هایی را که به آنها کمتر علاقه دارید اول بخوانید. ب-به کنکوری ها توصیه می شود پس از مطالعه دو درس اختصاصی حتما یک درس عمومی (ادبیات عربی معارف زبان) را مطالعه نمایند. اصول اجرایی شدن یک برنامه عموم دانش آموزان و داوطلبان کنکور می گویند: "تهیه یک برنامه بسیار ساده اما اجرای آن دشوار است." در پاسخ می گوییم به طور قطع اجرای یک برنامه کامل شاید غیرممکن باشد اما اگر موارد زیر را رعایت کنیم می توانیم خود را به آن چه که پیش بینی کرده ایم نزدیکتر نماییم: 1)ایجاد عادت: اصلی ترین علت اجرایی شدن برنامه, عادت کردن به برنامه است, برای این کار توصیه می شود یک هفته ساعت های مطالعه خود را ثبت کنید, سپس با استفاده از آن برای هفته بعد خود یک برنامه بنویسید و تا سه هفته ادامه دهید. برای تغییر این عادت بایستی ابتدا برنامه را با روحیه خودتان تطبیق دهید و پس از آنکه ذهن شما به اجرای برنامه پایبند شد می توانید برنامه را به مرور متناسب با زمان تنظیم و اجرا کنید. 2)واقعی فکر کنید: یکی از دلائل اجرایی نشدن برنامه “ایده آل گرایی”است.در برنامه ریزی واقعی فکرکنید یعنی خود را در شرایط روزی قرار دهید که می خواهید برای آن روزبرنامه بنویسید, مثلا چه ساعتی از مدرسه به خانه برمی گردید؟ برنامه تلویزیونی مورد علاقه تان در آن روزچه زمانی پخش می شود؟و ... 3)افزایش تدریجی ساعت مطالعه هفتگی: اگر بخواهید میخ را با یک ضربه محکم به دیوار بکوبید به طور قطع موفق نخواهید شد, اما اگر با ضربه های آرام و متعدد این کاررا انجام دهید, امکان پذیر است. افزایش ناگهانی ساعت مطالعه ازعوامل اصلی اجرا نشدن برنامه است که آن گاه خواهید گفت: "من نمی توانم از روی برنامه درس بخوانم." اگر به دنبال افزایش ساعت مطالعه خود هستید روزانه 20 دقیقه به ساعت خود اضافه کنید پس از یک ماه ساعت مطالعه شما حدود 10 ساعت افزایش خواهد یافت پس ساعت مطالعه خود را به تدریج افزایش دهید تا پس از رسیدن به حد مطلوب, بتواند تداوم و استمرار یابد. 4)اجرای برنامه را متوقف نکنید: اگر ساعتی و یا حتی یک روز کامل هم از برنامه تان اجرا نشد, باز هم اجرای برنامه را متوقف نکنید. به تعبیری اجرای 100% یک برنامه غیرممکن است بنابراین اگر موفق به اجرای یک یا چند زنگ نشدید برنامه را ادامه دهید ولی سعی کنید ساعت های عقب مانده را در ساعت های "آزاد" جبران نمایید. 5)برای برنامه ریزی خود ارزش قائل شوید: پایبندی و داشتن اراده قوی در اجرای برنامه عامل بسیار مهمی در اجرایی شدن برنامه است. حتی یک لحظه هم فکر نکنید که می توان چند دقیقه اجرای برنامه را به تعویق انداخت. درست مثل زمانی که در مدرسه هستید و با شنیدن صدای زنگ موظف به رفتن کلاس هستید حتی یک دقیقه هم تاخیر نکنید. یادتان باشد برای تهیه برنامه یک بار به اندازه کافی فکر کرده اید,پس به سرعت و بدون افکار وسوسه انگیز شروع به اجرای برنامه کنید. برخی نکات مورد توجه دیگر در برنامه ریزی 1)استمرار و تداوم روند مطالعه در برنامه ریزی از مهم ترین عوامل موفقیت است. اگر آب سه استخر را یک دفعه روی یک سنگ بزرگ بریزیم به طور قطع اتفاقی نخواهد افتاد اما اگر همان آب را قطره قطره روی سنگ بریزیم, سنگ سوراخ خواهد شد. 2)برای عادت به مطالعه از روی برنامه به مدت سه هفته فقط روی همین موضوع تمرکز کنید, پس از این که به اجرای برنامه عادت کردید می توانید سایر فعالیت های خود را اصلاح کنید. 3)پس از پایان هر ساعت مطالعه آن را در دفتر و یا برگه برنامه ریزی خود ثبت نمایید تا در آخر هفته با جمع بندی بتوانید تصمیمی مناسب برای میزان مطالعه خود در هفته ی آینده اتخاذ نمایید. 4)ساعت مطالعه روزانه دانش آموز بستگی به پایه ی تحصیلی ان ها دارد ولی برای کنکوری ها می توان حداقل پنج و حداکثر 10 ساعت را پیش بینی کرد. 5)در برنامه ریزی آمادگی کنکور دروس اختصاصی سه برابر دروس عمومی دارای اهمیت است. 6)دربرنامه ریزی حتما ساعتی را برای تفریح, میهمانی, ورزش, تماشای فیلم و تلویزیون و هر برنامه مورد علاقه دیگر خود پیش بینی نمایید. 7)فضای مطالعه را طوری آماده کنید که دارای آرامش و سکوت بوده و از عوامل مزاحم دور باشد. 8)در برنامه ریزی ساعت خواب مشخص داشته باشید و بی جهت خود را دچار فشار عصبی ننمایید. 9)اجازه ندهید گفت و گوهای بی مورد حضوری و تلفنی وقت شما را بگیرد. 10)بعد از اجرای برنامه درهر هفته خودتان را ارزیابی کنید و برای انجام خوب برنامه به خود پاداش دهید (تفریح دیدن فیلم و یا هرنوع پاداشی که خود تعیین می کنید.) 11)در اجرای برنامه دقیق و پی گیری باشید. 12)اعضای خانواده را درگیر برنامه کنید تا بتوانند با توجه به برنامه شما کارهای غیر اضطراری را انجام دهند و با شما همکاری داشته باشند. 13)اگر مشکلی دربرنامه پیش آمد که قادر به رفع آن نبودید ناامید نشوید با یک فرد متخصص در مدرسه یا نزدیکان مشورت نمایید. 14)در برنامه ریزی ساعات مطالعه را از کم شروع کنید تا به ساعت مطلوب برسید. 15)در ارزیابی از برنامه همیشه "زمان حال" خودتان را با گذشته (هفته و ماه قبل) خود ارزیابی کنید و به خود امتیاز دهید,از مقایسه خود با دیگران بپرهیزید. 16)بهترین زمان مناسب برای برنامه ریزی همین حالاست. همین الآن قلم و کاغذ بردارید و با توجه به اصول گفته شده برنامه ریزی را شروع کنید, یادتان باشد اگر بخواهید چند دقیقه دیگر شروع کنید, شاید ماه ها این کار را انجام ندهید